Żylaki kończyn dolnych i sromu w ciąży – jak zapobiegać i jak leczyć?

Co to są żylaki?

Żylaki to schorzenie, którego powodem jest utrudniony odpływ krwi z żył. Gdy krew zalega w żyłach, zwiększa się w nich ciśnienie. Powoduje to puchnięcie lub poszerzenie żył, co jest widoczne na skórze w postaci pajączków, obrzęków czy przebarwień.

Kobietom w ciąży najczęściej dokuczają żylaki kończyn dolnych, krocza i sromu, które pojawiają się szczególnie w ostatnich miesiącach ciąży.

Przyczyny żylaków w ciąży

Żylaki kończyn dolnych i sromu często pojawiają się u kobiet w ciąży, bo powiększająca się macica i rosnący płód wywierają nacisk na naczynia krwionośne. Im większy nacisk, tym większe ryzyko żylaków. Powodem żylaków może być obciążenie układu krążenia, wzrost objętości krwi oraz ciśnienia na naczynia krwionośne miednicy mniejszej, co może powodować uszkodzenie tych naczyń i utrudnić prawidłowy przepływ krwi. Dlatego nadmierna waga przyszłej mamy czy ciąża mnoga to czynniki, które zwiększają ryzyko pojawienia się żylaków w ciąży.

W ciąży żylaki często występują  także u kobiet, które nie mają nadwagi, część z nas ma po prostu predyspozycje genetyczne do powstawania żylaków lub słabą tkankę łączną, która dodatkowo słabnie z wiekiem.

Podsumowując, żylakom w ciąży sprzyjają:

• Fizjologiczne zmiany typowe dla ciąży – większa ilość krążącej krwi, jej wolniejszy przepływ i powiększanie się macicy,która uciska na naczynie krwionośne
• Nadwaga
• Mała aktywność fizyczna, czyli siedzący tryb życia
• Zaparcia u przyszłej mamy
• Przebyte w przeszłości choroby zakrzepowe
• Uwarunkowania genetyczne – jeśli członkowie Twojej rodziny mieli żylaki, jest większe ryzyko, że pojawią się także u Ciebie
• Krótkie odstępy między ciążami
• Wiek ciężarnej.

Objawy żylaków kończyn dolnych w ciąży:

Do najczęstszych objawów żylaków kończyn dolnych należą:

• widoczne pod skórą pajączki lub zgrubiałe, poskręcane żyły
• uczucie ciężkości kończyn dolnych i ich nadmiernej pełności, które ustępuje po odpoczynku z uniesionymi nogami,
• tępe ból nóg po długotrwałym staniu lub siedzeniu,
• pojawiający się okresowo ból nad zmienioną żyłą,
• obrzęki kończyn dolnych, szczególnie na koniec dnia, najbardziej widoczne wokół kostek,
• zespół niespokojnych nóg, bolesne skurcze mięśni łydek, zwłaszcza wieczorem i nocą.

Objawy żylaków sromu w ciąży

„Czułam tak duży dyskomfort, rozpieranie w okolicach intymnych, uczucie gorąca I ból, nawet i bielizna drażniła mnie. Trudność sprawiały mi nawet zwykłe, codzienne czynności — ból przy podmywaniu czy oddawania moczu. Bolało mnie w pozycji stojącej, siedzenie było nie do wytrzymania, a założenie nogi na nogę stało się wręcz niemożliwe”.

Do najczęstszych objawów żylaków sromu w ciąży należą:

• puchnięcie zewnętrznych warg sromowych spowodowane zaleganiem krwi w żyłach miednicy mniejszej,
• pieczenie, uczucie gorąca, zaczerwienienie i obrzęk warg sromowych,
• bóle sromu,
• widoczne żylaki wokół sromu,
• tępy ból miednicy, który nasila się po długotrwałym staniu lub siedzeniu bez zmiany pozycji,
• swędzenie okolic intymnych.

Czy żylaki w ciąży wymagają leczenia?

Żylakom  trzeba przede wszystkim zapobiegać i nie dopuścić do ich pojawienia się. Chodzi o to, że zmienione żylakami żyły już nigdy nie wrócą do całkiem normalnego stanu, choć oczywiście po porodzie ulegną znacznemu zmniejszeniu lub całkowicie znikną.

Żylaki w ciąży – zarówno żylaki kończyn dolnych, jak i sromu – zwykle nie powodują poważnych problemów zdrowotnych. Także żylaki sromu nie są przeciwwskazaniem do porodu drogami natury. Zwykle ustępują w ciągu 6 tygodni od urodzenia dziecka.

Z drugiej strony, jednak, żylaki to nie tylko problem kosmetyczny, ale dolegliwość, która powoduje znaczny dyskomfort (ból, obrzęk, pieczenie, dolegliwości ze strony układu nerwowego). Złe samopoczucie  spowodowane nimi, w niektórych sytuacjach może przerodzić się w depresję. W rzadkich wypadkach nieleczone żylaki mogą prowadzić do komplikacji, takich jak zapalenie żył lub zakrzepica.

Zapobiegaj żylakom, a jeżeli się pojawiają i dają dokuczliwe objawy – także je lecz.

Jak leczyć żylaki kończyn dolnych i sromu w ciąży?

Możliwości leczenia żylaków w ciąży są ograniczone, gdyż ze względu na dobro dziecka, u kobiet w ciąży nie operuje się żylaków, a wiele leków jest przeciwwskazanych. Lekarz może zalecić Ci następujące formy leczenia zachowawczego.

Leczenie farmakologiczne

Może być ograniczone do stosowanych miejscowo maści i żeli, które mają działanie objawowe i są wskazane w okresie ciąży. Ich stosowanie łagodzi nieco uczucie ciężkości.

W uzasadnionych wypadkach, u pacjentek, które miały epizod zakrzepowy w przeszłości lekarz może zalecić zastrzyki z heparyną, a niekiedy od 2 trymestru ciąży lek zawierający kwas acetylosalicylowy.

Leczenie uciskowe

Sprowadza się do noszenia pończoch, rajstop uciskowych lub specjalnej bielizny uciskowej, które naciskając na żyły i nie dopuszczają do zalegania w nich krwi. Jeżeli masz żylaki sromu lub krocza, szukaj bielizny specjalnie przeznaczonej do leczenia tego rodzaju żylaków. Poszukaj apteki lub sklepu medycznego, które dobiorą Ci odpowiedni rozmiar bielizny.

Zastosowanie pessara

Pessar kołnierzowy szyjki macicy (rys.1)  zwany też pessarem położniczym – to mały silikonowy krążek umieszczony w pochwie – unosi ku górze dolny segment ciężarnej macicy, odblokowuje zastoje żylne w miednicy mniejszej i ułatwia z nich odpływ. Pessar może zostać założony przez lekarza w gabinecie w czasie zwykłej wizyty. Wyciągany najczęściej  jest dopiero w momencie zakończenia ciąży porodem.

Na powyższej ilustracji znajduje się pessar kołnierzowy szyjki macicy Dr Herbich stosowany przy żylakach kończyn dolnych i sromu kobiet w ciąży (rys. nr 1) 

Jak zapobiegać żylakom kończyn dolnych i sromu w ciąży

Poniżej wymieniamy 10 wskazówek, które możesz zrobić, żeby uniknąć żylaków kończyn dolnych i sromu w ciąży.

1. Unikaj długiego stania, a jeżeli musisz to zrobić, załóż pończochy, pończochy, rajstopy  i bieliznę uciskową – dobrze dobrane wypychają krew zalegającą w żyłach i uniemożliwiają poszerzenie się żył w miejscu ich założenia
2. Gimnastykuj się
   • Wykonuj tzw. rowerek w pozycji leżącej
   • Siedząc, wykonuj ćwiczenia stopami – możesz na przykład imitować ruch uruchamiania stopami dawnej maszyny do szycia, albo wykonywać stopami koliste ruchy
   • Chodź na palcach
3. Dużo się ruszaj – spaceruj, pływaj, maszeruj,
4. Jeżeli przebywasz w pozycji siedzącej, unikaj krzyżowania nóg
5. Jeżeli leżysz, dbaj o to, żeby stopy i miednica były lekko uniesione – kładź je, na przykład, na poduszce
6. Unikaj gorąca, a więc gorących kąpieli, opalania, depilacji gorącym woskiem
7. Stosuj zimne kompresy lub bierz zimne prysznice – od stóp w górę, noś wygodne obuwie. 
8. Prowadź oszczędny tryb życia
9. Kontroluj masę ciała, zachowanie zdrowej wagi może zmniejszyć obciążenie naczyń krwionośnych
10. Dbaj o zdrową dietę, jedz dużo błonnika i mało soli

Podsumowanie

W czasie ciąży żylaki kończyn dolnych i sromu są częstym problemem u kobiet. Ich przyczyną są zmiany fizjologiczne, takie jak zwiększenie objętości krwi i ucisk powiększającej się macicy na naczynia krwionośne. Zapobieganie obejmuje regularną aktywność fizyczną, unikanie długiego stania i siedzenia, a także kontrolę masy ciała. Jeśli żylaki się pojawią, ulgę przynosi stosowanie maści, zastrzyków z heparyną oraz bielizny uciskowej. W niektórych przypadkach pomocny może być pessar kołnierzowy szyjki macicy, który zmniejsza lub likwiduje zastoje żylne.

Żródła:

• https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2214911223000310

Zobacz także:

• Pessaroterapia — co to jest i na czym polega?
• Pessar w ciąży — wszystko, co powinnaś o nim wiedzieć
• Gdzie kupić pessar położniczy?

Celem treści zamieszczonych na www.drherbich.eu jest edukacja czytelniczek, która w zamierzeniu ma ułatwić im rozmowę z lekarzem. Zawarte w serwisie internetowym informacje nigdy nie mogą jednak zastąpić konsultacji lekarskiej. Nigdy też nie należy korzystać z zamieszczonych wskazówek bez zasięgnięcia porady lekarza. Właściciel strony www.drherbich.eu nie ponosi odpowiedzialności za żadne działania podjęte na podstawie zawartych na niej treści.